Beste Tom,
Reizen, ik zou het een hobby durven noemen. Elke kans grijpen wij aan om er op uit te
trekken. Huismussen zijn wij zeker
niet. Thuis zitten, wij kunnen het
wel. Maar de wereld lijkt ons een meer
verleidelijke speeltuin. Een speeltuin
met vele plekjes, die vragen ontdekt te worden.
Heel vaak voel ik mij een echte ontdekkingsreiziger. Zoals die avontuurlijke waaghalzen uit
vroegere dagen, die als eerste nog nooit eerder ontgonnen terrein betraden. Vaak ervaar ik dezelfde sensaties bij het
zien van niet te beschrijven landschappen.
In confrontatie met unieke, nooit geëvenaarde bouwwerken. Op die plekken valt mijn bek meer dan eens
wagenwijd open. Al te zeer
overdonderd. Al te zeer onder de
indruk. Van de schoonheid van de
natuur. Van de inventiviteit van mensen.
Heel waarschijnlijk hebt u aan voorgaande geen boodschap. Heel waarschijnlijk vraagt u zich af waarom
ik u met deze ontboezemingen lastig val.
Durf lastig te vallen. U bent een
druk man. U moet op zoek naar
nieuws. U bent een nieuwsjager. Journalist.
In die jacht op nieuwtjes moet u zich focussen. Dat verwacht de kijker of luisteraar. U voelt zich verantwoordelijk en tracht
daarom die verwachtingen in te lossen. Dan hoeft afleiding niet. Neen, daarvan keert u zich af. Of toch niet? Heel misschien is een beetje
afleiding noodzakelijk om juist gefocust te blijven. Dat laatste hoop ik. Anders dreigt deze brief in de vuilnisbak te
verdwijnen.
Dat zou jammer zijn. Beschouw het voorgaande als een inleiding. Een noodzakelijke inleiding om tot datgene te
komen wat ik eigenlijk wil vertellen. De
kern van de zaak, zoals ook wel eens wordt gezegd. Twee jaar terug gingen wij op reis. Naar China.
Vóór het vertrek maakten wij een zeker voorbehoud tegenover dat
land. Vooroordelen zijn nooit een goede
raadgever. Toch hadden wij die. Chinezen waren onbeleefd. Het land was vuil. Het smakken en spuwen waren verfoeilijke
gewoontes. Die verhalen kregen wij te
horen van mensen, die er al geweest waren.
Ondanks die verhalen gingen wij toch.
Dat pleit in ons voordeel.
Vooroordelen houden ons niet thuis.
Zelf oordelen lijkt ons de beste remedie tegen die vele, weinig
positieve verhalen.
Drie weken hebben wij doorheen het land gereisd. Drie weken lang hebben wij onze ogen en oren
meer dan de kost gegeven. Om aan het
eind van de reis tot het besluit te komen dat China datgene had gedaan wat wij
nooit hadden verwacht. China had ons in
zijn greep. Had ons in zijn macht. Het land had ons gecharmeerd
overdonderd. Niet één punt van kritiek
hadden wij. Met uitzondering dan van het
politieke systeem, uiteraard. China had
voor ons zijn deuren geopend. Bedremmeld
waren wij binnengegaan. Licht aarzelend
zelfs. Eens de deuren achter ons dicht
gingen werden wij overrompeld door dit toch wel fantastische land. De bevolking, de natuur en de cultuur, alles
werd in een cocktail van verbazingwekkende pracht samengebracht. Jawel, wij waren in de ban van China. Dat land van de vele tegenstellingen. Tussen rijk en arm. Tussen stad en platteland. Tussen opposanten en voorstanders. Tussen technologische vooruitgang en
ouderwetse behoudsgezindheid. Tussen …
Tussen … Tussen. Zovele tegenstellingen.
Vóór het vertrek had ik alle informatie ver van mij gehouden. Op aanraden van Godfried Bomans. In zijn Wandelingen door Rome raadt hij de
reiziger aan zich te laten verrassen. Te
veel voorkennis legt een hypotheek op die verrassing. Een zware hypotheek. Ik heb geluisterd. Wie ben ik om Bomans tegen te spreken? Ik heb
nauwelijks iets gelezen. Bijna
niets. Om met open vizier te
vertrekken. Tot op heden vind ik dat nog
altijd een juiste instelling. Dat gebrek
aan voorkennis heeft mij niet weerhouden te vragen. Te zoeken.
Te zien. Te ontdekken. Te proeven.
Dat gebrek heeft mij niet weerhouden China in mij op te nemen.
Terug uit China werd het anders.
Toen wou ik dat verrassende land van tegenstellingen begrijpen. Ik wou weten.
Ik ging op zoek naar antwoorden.
Antwoorden die konden bijdragen tot een beter begrip van dit toch wel
complexe land. Die antwoorden meende ik
te kunnen vinden in boeken. Ik las
Beijing Coma van Ma Jian. Eindelijk las
ik het grote verhaal achter de studentenprotesten op Tiananmen. Ik las Mao’s Massamoord van Frank
Dikötter. Ik kreeg de niets ontziende
terreur ten tijde van de Grote Sprong Voorwaarts in mijn gezicht gesmeten. Ik las In Elke Rivier Schijnt Een Maan van
Veerle De Vos. Ik las over de moeilijke
zoektocht van een Belgische gastdocente in China. Al die boeken las ik. Elk boek bracht mij dat extra kruimeltje
kennis.
In bovenstaande bent u geen betrokken partij. Dat werd u wel op dat ene moment. Op het moment dat ik begon aan Beestig
China. Uw boek. In mijn zoektocht naar antwoorden kwam ik ook
bij uw boek. Ik had een zekere
terughoudendheid tegenover uw boek. Niet
omwille van de inhoud. Die inhoud kende
ik nog niet. Daarvoor moest het boek gelezen
worden. Wel bemerkte ik bij mijzelf
enige reserve omwille van de opzet van het boek. Bij elk teken van de Chinese dierenriem wordt
één iemand geplaatst. Eén iemand, die
via zijn of haar persoonlijke verhaal één of meerdere aspecten van de Chinese
samenleving belicht. Ik had mijn
twijfels. Persoonlijke levensverhalen,
het is niet onmiddellijk mijn favoriete leesvoer. Toch las ik uw boek.
Over uw boek kan ik kort zijn.
Uit de lengte van mijn brief zou u kunnen afleiden dat ik de gave van de
beknoptheid ontbreek. Toch is dat niet
zo. Mijn eindoordeel over uw boek:
uitstekend. In uw boek vond ik de vragen
terug, die ik had bij mijn terugkeer uit China.
Vragen over de toekomst van China.
Over de te volgen richting. Over
het traag te bewandelen pad van voorzichtige vernieuwing. Meer nog dan die vragen las ik in uw boek
antwoorden. Antwoorden, aangereikt door
de door u gekozen personen. Het werd mij
duidelijk dat die antwoorden niet moeten gezocht worden in uitersten. In dat complexe land werken uitersten
niet. Het antwoord moet gezocht worden
in het midden. In het centrum. Geen overdonderende snelheid. Geen Godot traagheid. De juiste snelheid, die moet gevonden worden
in onderlinge samenspraak. In een debat
tussen burger en overheid. Dat debat
moet er komen. Dat debat kan niet meer
afgewimpeld worden.
Milieu. Politiek. Openheid.
Censuur. Vakbonden. Handel.
Economie. Uw boek behandelt al
die domeinen. In al die domeinen wordt
een zekere richting aangewezen. Door de
machthebbers. Door de mondige burger. Eén ding toont uw boek alvast aan. Het worden boeiende tijden. Voor de bewoners van China. Voor de machthebbers in China. Voor de wereldleiders. Want ook dat staat vast. De gekozen antwoorden op al die vragen zullen
een invloed hebben op de wereld. Op de
verhouding van die wereld tot China.
Als vrienden mij vragen naar een interessant boek over China, zal ik
Beestig China aanraden. Zonder enige
twijfel. Maar ik zal dat doen als zij
terugkeren van reis. Vóór hun vertrek
naar China zal ik hen het advies van Bomans doorgeven: laat u verrassen.
Met vriendelijke groeten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten