vrijdag 12 december 2014

Vortex Temporum van Rosas & Ictus, gezien in de Vlaamse Opera.

Anne Teresa De Keersmaeker is een van de weinige choreografen die zich stellig in de complexiteit en subtiliteit van de hedendaagse muziek verdiept.  Vortex Temporum, een laat werk van de Franse componist Gérard Grisey, houdt haar al meer dan een decennium in de ban.
Het vertoont enerzijds een spectrale harmonie die gebaseerd is op natuurlijke akoestische klankkwaliteiten, en getuigt anderzijds van een groot gevoel voor de beweeglijkheid van cirkels en spiralen — patronen die in de voorstellingen van Rosas alomtegenwoordig zijn.  Rosas-dansers en Ictus-muzikanten bundelen hun krachten in een gezamenlijke zoektocht naar diverse vormen van tijdsbeleving.  De Keersmaeker onderzoekt hoe tijd samentrekt en uitzet, wervelt en zich splitst, in een choreografisch contrapunt van klanken, gebaren van muzikanten, bewegingen van dansers en ruimtelijke dynamiek.
 
U leest het bovenstaande.  U fronst de wenkbrauwen.  Maar laat mij u meteen geruststellen.  Bovenstaande woorden heb ik niet geschreven.  Heb ik niet bedacht.  Eerlijkheid gebiedt mij dit te zeggen.  Die woorden werden mij aangereikt.  Ik zelf ontbeer die taal.  Die taal van de dans spreek ik niet.  Schrijf ik niet.  Ik ben een dansend analfabeet.  Een gesprek, verwoord in dansbewegingen, is best moeilijk voor mij.
 
Toch had ik een kaartje voor Vortex Temporum.  Een dansvoorstelling van Anne Teresa De Keersmaeker uit 2013.  Geplaagd door dat dansend analfabetisme en dan toch een kaartje kopen.  Waarom? Nieuwsgierigheid.  Goede recensies.  Die combinatie deed mij besluiten toch maar te gaan.  Ik was blijkbaar niet de enige, die zo redeneerde.  Mijn buurvrouw op het balkon van de opera dacht net hetzelfde.  Zij gaf toe een maagd te zijn.  Op dansgebied welteverstaan, laat ons daarover duidelijk zijn.
 
Beiden, mijn buurvrouw en ik, wisten niet wat het zou worden.  Wisten niet wat te verwachten.  Zenuwachtig? Dat niet.  Nieuwsgierig? Dat wel.  Bijzonder nieuwsgierig zelfs.  Eén van de grootste Belgische choreografen stond in Gent.  Dat schept verwachtingen, toch?
 
Zes muzikanten.  Zeven dansers.  Op hun schouders rust de zware last mij te overtuigen van het gelijk van de recensenten.  Zijn zij geslaagd in hun opdracht? Hebben zij die zware last van hun schouders geschud en hebben zij mij overtuigd? Jawel.  Jawel.  Op beide vragen antwoord ik met een volmondig ja.  In dat antwoord moet u mijn enthousiasme lezen.  Mijn emotie en ontroering.  In mijn antwoord moet u lezen dat ik aangegrepen was.  Dat ik anderhalf uur vertoefde in een andere wereld.  Op een andere planeet.  De dansplaneet.
 
Op het podium zag ik wat tijd doet.  Het drijft een mens vooruit.  Het doet een mens stilstaan.  Het dwingt een mens achterom te kijken.  Die cycli keren steeds terug.  Soms snel op elkaar volgend.  Soms met grote intervallen.  Tijd is onvoorspelbaar.  Dat alles vertolken die dansers.  Zij lopen op het podium.  In grote cirkels.  In kleinere cirkels.  De ene keer spurten zij.  De andere keer gaat het rustig.  Bijna in stilstand bewegen zij.  De tijd doet hen bewegen.  Energie wisselt af met ingetogenheid.  Maar wie bepaalt die tijd? Dat zijn de muzikanten.  Zij bepalen het ritme.  Zij zijn de metronoom van de tijd.  Zij leiden de dansers als poppetjes aan een touw.  Elk speelt zijn rol, muzikanten en dansers.  In een heerlijk samenspel.
 
De slotscène is krachtig.  De lichten gaan uit.  De dansers verdwijnen in het donker.  Staan stil.  De muzikanten zwijgen.  Geen muziekjes meer.  Enkel die ene spot is gericht op de dirigent.  Eén arm omhoog geheven.  Opnieuw klaar om de tijd te dirigeren.  Maar dan gaat ook die ene spot uit.  Volledige duisternis op het podium.  Ooit stopt de tijd.  Dat is die ene zekerheid.  Ooit stopt voor iedereen de tijd.
 
Na de voorstelling keek ik even naar mijn buurvrouw.  Wij zeiden niks.  Of toch heel weinig.  Maar in wat we zeiden klonk bewondering.  Bewondering om deze uitmuntende prachtprestatie.

Trailer:
Vortex Temporum – Rosas& Ictus.

Muziek:
Vortex Temporum – Gérard Grisey.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten